การตัดสินใจเลือกอาชีพ
การตัดสินใจเลือกอาชีพ นับว่าเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่งในชีวิตมนุษย์ อาจกล่าวได้ว่า “งานคือชีวิต” ดังนั้น ในการเลือกอาชีพจำเป็นต้องมีการเริ่มต้นด้วยการวางแผนชีวิตด้านอาชีพ ตั้งแต่วัยเรียน ซึ่งเป็นการวางแผนระยะยาวที่ต้องใช้เวลานานมาก และใช้ความพยายามอย่างมาก ผลตอบแทนที่ได้รับก็คุ้มค่า
สิ่งสำคัญในการตัดสินใจเลือกอาชีพ ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบที่สำคัญ 2 ประการ คือ
ประการที่ 1 : ปัจจัยภายนอก ได้แก่ ข้อมูลด้านอาชีพเป็นข้อมูลที่มีขอบข่ายกว้างขวางมาก ซึ่งขอบข่ายของข้อมูลด้านอาชีพพอสรุปได้ดังนี้
ประการที่ 2 : ปัจจัยภายใน ได้แก่
ปัจจัยส่วนบุคคล
– ความสนใจ
– บุคลิกภาพ
– สติปัญญา
– ความถนัด
– ทักษะ
– ความสัมฤทธิผล
– ประสบการณ์
– แรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิผล
– ความรับผิดชอบ
– ความอุตสาหะ
– ความตรงต่อเวลา
– ความอบอุ่น
– ระดับการกล้าเสี่ยง
– ความเป็นคนเปิดเผย
– ความไม่ยืดหยุ่น
– ความแกร่งของจิตใจ
– ความรู้สึกเกี่ยวกับคุณค่าแห่งตน
– ความสามารถในการตัดสินใจ
– วุฒิภาวะทางอาชีพ
– เพศ
– เชื้อชาติ
– อายุ
– ความแข็งแรงของร่างกาย
– สุขภาพ
– ฯลฯ
ปัจจัยเกี่ยวกับโครงสร้างของค่านิยม
– ค่านิยมทั่ว ๆ ไป
– ค่านิยมทางการงาน
– จุดมุ่งหมายชีวิต
– จุดมุ่งหมายทางอาชีพ
– การรับรู้เกียรติและชื่อเสียงของอาชีพ
– ทัศนคติต่ออาชีพต่าง ๆ
– ความเข้าใจอาชีพที่เกี่ยวกับคน/ข้อมูล
– จริยธรรมในการทำงาน
– การใช้เวลาว่าง
– ความต้องการเปลี่ยนแปลง
– ความต้องการกฎเกณฑ์
– ความต้องการสนับสนุน/ช่วยเหลือ
– ความต้องการอำนาจ
– ความมั่นคง
– ความปลอดภัย
– การทำงานให้เป็นประโยชน์กับผู้อื่น
– ฯลฯ
จะทราบได้อย่างไรว่าอาชีพไหนเหมาะสมกับท่าน
คนเรามีความถนัด ความสามารถ และความสนใจในงานอาชีพแตกต่างกัน บางคนเหมาะที่จะ ทำงานด้านหัตถกรรม บางคนเหมาะสมที่จะทำงาน เกี่ยวกับเครื่องจักรกล หรืองานที่เกี่ยวข้องกับด้าน วิทยาศาสตร์ ส่วนบางคนอาจจะเหมาะสมที่จะทำงานเกี่ยวกับการสอนดนตรี การช่วยเหลือติดต่อ ประชาชน เหล่านี้เป็นต้น แต่ละคนมีพรสวรรค์ไม่เหมือนกัน ไม่สามารถทำงานชนิดเดียวกันได้หมด ทุก คน ข้อสำคัญก็คือ ท่านต้องรู้จักตัวเอง และรู้จักงานอาชีพต่าง ๆ อย่างกว้างขวาง รวมทั้งพิจารณา ดู ว่ามีงานอะไรบ้างที่ท่านชอบและสนใจมากที่สุด และงานนั้นๆ เหมาะสมกับอุปนิสัยและบุคลิกลักษณะ ของท่านหรือไม่
ปัญหาก่อนตัดสินใจเลือกอาชีพของนักเรียนหรือผู้สมัครงาน
1. ขาดความรู้ ความเข้าใจ ในการประกอบอาชีพต่างๆ ขาดทักษะและรายละเอียดข้อมูล เกี่ยวกับโลก อาชีพ เช่น ลักษณะของงานอาชีพ กระบวนการทำงานในงานอาชีพนั้นๆ ความก้าวหน้าในอาชีพการ ทำงาน และความต้องการของตลาดแรงงานในงานสาขาอาชีพนั้น ๆ
2. นักเรียนและผู้สมัครงาน ต้องการความช่วยเหลือเกี่ยวกับการให้คำปรึกษา แนะนำ แนะแนวอาชีพ แนะแนวการศึกษาต่อ และการเตรียมตัวก่อนเข้าสู่ ตลาดแรงงาน
3. นักเรียนและผู้สมัครงาน จะต้องรู้ขีดความสามารถ สติปัญญา ความถนัด ความสนใจ และความ พร้อมในการเลือกประกอบอาชีพให้เหมาะสมกับตนเอง
4. ปัญหาทางด้านเศรษฐกิจ นักเรียนและผู้สมัครงาน จะต้องมีความรู้ในเรื่องปัญหาเศรษฐกิจ ซึ่งมีผลตั้งแต่การเลือกเรียนต่อหรือศึกษาเพิ่มเติมในสาขา วิชาที่ใช้เงินทุนจำนวนน้อย และเมื่อสำเร็จการศึกษาแล้ว เป็นที่ต้องการของตลาดแรงงาน ตลอดจน การฝึกพัฒนา ฝีมือตนเองเพิ่มเติมเพื่อให้คุณลักษณะเด่น ในการสมัครงาน สรุปข้อ
แนะนำก่อนตัดสินใจเลือกอาชีพ
1. ผู้ตัดสินใจเลือกอาชีพควรรู้จักตนเองให้ดีเสียก่อน โดยเฉพาะในด้านอุปนิสัย ความรู้ ความถนัด ความสามารถ ความสนใจ บุคลิกลักษณะ สุขภาพ นิสัย ทัศนคติเกี่ยวกับอาชีพนั้น ๆ และฐานะทางเศรษฐกิจของครอบครัว ฯลฯ
2. ควรมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับอาชีพต่าง ๆ ลักษณะของงานอาชีพ ค่าจ้าง สวัสดิการ ความก้าวหน้า และความมั่นคงของงาน ตลอดจนความต้องการ ของตลาดแรงงาน ฯลฯ
